Doorbreek de cirkel

Hoe managers onbewust verandering blokkeren

Samenvatting

Dit boek gaat voornamelijk over het effectief omgaan met en sturing geven aan veranderingsprocessen: Hoe verander je een organisatie  en zorg je ervoor dat het veranderingsproces niet vastloopt? Als manager besef je je niet altijd dat je in een vicieuze cirkel zit die jijzelf onbewust in stand houdt. Zonder die cirkel te doorbreken kom je niet verder in het veranderingsproces en zul je dus ook niet je gewenste doel realiseren. In zes hoofdstukken beschrijft Ardon de voor hem zes relevante principes om de dergelijke vicieuze cirkels te doorbreken. Het boek is gebaseerd op het proefschrift “Moving Moments” van de schrijver. Zijn voornaamste doel is managers, leidinggevenden, te laten zien gerelateerd aan menselijk gedrag, waarom zij vastlopen bij het  veranderen van hun organisatie.

In ieder hoofdstuk  begint hij met situaties uit de praktijk, laat vervolgens zien wat er feitelijk gebeurt en doet suggesties hoe hier verandering in aan te brengen. Vervolgens geeft hij een aantal doe-het-zelf oefeningen om aan de slag te gaan met de verworven inzichten en tot slot sluit hij af met de kern van het hoofdstuk.

De zes principes van Ardon om de cirkel te doorbreken zijn:

1. Herken hardnekkige situaties. Hardnekkige situaties kosten je veel inspanningen die maar weinig opleveren. Hierbij is de crux vaak om niet in te grijpen, maar te begrijpen. We zien vaak prima wat anderen doen, maar niet wat we zelf doen. Het is van belang te leren goed naar onszelf te kijken, maak een foto van jezelf.
2. Weet hoe je denkt over veranderen. Managers zijn geneigd aannames te koesteren die ze hebben over een veranderingsproces. Het is belangrijk je bewust te zijn van deze aannames en ook te kijken hoe inconsistent je bent in je veranderingsproces. Komen de (neven) effecten wel overeen met je veranderdoel?
3. Zie wat je doet als het spannend wordt. Wat we zeggen is vaak ongelijk aan wat we doen. We worden vaak onbewust gestuurd door onze automatische piloot die zegt: “zorg dat je het in de hand houdt”. De kunst is jezelf om te zetten naar de “handbedieningsstand”. Kijk bewust naar je eigen gedrag en welke effecten dat gedrag bewerkstelligt.
4. Begrijp hoe je de situatie zelf in stand houdt. We houden een vicieuze cirkel als manager vaak zelf in stand, onder andere door rechtlijnig te denken. Een oplossing kan zijn door middel van vragen aan jezelf te kijken in welk muizenrad je rondloopt met zijn allen. Weerstand in een team komt bijvoorbeeld door gedrag van de leidinggevende, gedrag dat weer ander (negatief) gedrag oproept.
5. Durf het onbespreekbare bespreekbaar te maken. Managers houden van nature hun eigen ineffectiviteit achter. Ze ontwikkelen defensieve strategieën om hun eigen verandering te blokkeren. Maar ook anderen zijn defensief. Kunst is dit bespreekbaar te maken door feedback te geven op gedrag en inconsistentie neutraal te benoemen.
6. Begin in het klein. Maak kleine stappen en leer van je eigen (defensieve) gedrag. Kijk goed naar je manier van leiderschap en doorbreek daarmee de cirkel.

Wat vinden wij van het boek?

Het boek leest niet heel makkelijk door de vele opsommingen en kaders. Het geeft wel heel goed aan waar de problemen zitten bij het in stand houden van vicieuze cirkels, maar of dit werkbare oplossingen biedt voor weerbarstige managers blijft een vraag, ondanks de tips voor het doorbreken ervan. Duidelijk wordt dat veranderingen in een organisatie niet te realiseren zijn zonder een manager die zich zeer bewust is van het effect van zijn of haar gedrag op het gewenste proces en meer nog op de uitkomst ervan.

Hoe haakt het boek in op onze filosofie?!

Als leidinggevende is het essentieel dat je mensen achter je en mee krijgt bij veranderingsprocessen. Dit vergt veel van jouw sturende en sociale leiderschapseigenschappen van het LiDRS model. Onder andere zijn de bouwstenen inspirerend, overtuigingskracht, tact en communicatieve vaardigheden hierbij van groot belang. Het boek raakt hier maar ten dele aan, al geeft het in essentie heel goed weer dat zelfkennis en reflectie als mentale eigenschap onmisbaar zijn.