Wij zijn ons brein

Van Baarmoeder tot Alzheimer

Samenvatting

In ‘Wij zijn ons brein’ geeft professor Dick Swaab inzicht in de manier waarop onze hersenen werken. Hieruit blijkt dan ook dat bepaalde onbewuste keuzes, wellicht helemaal niet onbewust zijn en veel te herleiden is naar de vorming van en in onze hersenen. Zo lezen we meerdere malen de effecten van roken, stress en drugsgebruik tijdens de zwangerschap,  krijgen we verklaringen over onze eventuele geloofsovertuigingen, leren we over seksualiteit en onze hersenen, de gevaren van sport en begrijpen we meer over ‘bijna dood’ ervaringen. En ook in deze volgorde is het boek opgebouwd. We worden geconfronteerd met de vorming van onze hersenen en vooral de impact van slechte gewoontes tijdens de zwangerschap. Vooral ook de vele voorbeelden van ondervoeding tijdens zwangerschappen maken indruk. Ook het hoofdstuk over verslavende stoffen maakt dusdanig indruk dat het interessante materie is voor ouders van pubers en wellicht pubers zelf die twijfelen over het wel of niet meegaan met gebruik van verslavende/verdovende middelen. Na het lezen van deze materie ben je hopelijk genezen.

Wij zijn ons brein gebruikt vele voorbeelden vanuit een ‘ik’-persoon geschreven. Het is het verzamelwerk van een onderzoeker, voorzien van een persoonlijke tint en een stevige mening.

Wat vinden we van het boek

We hebben lang gepraat over wat we van dit boek vinden. Het onderwerp is interessant, maar het boek wringt ook op bepaalde momenten. En het is lastig om de vinger op de zere plek te leggen. Totdat iemand de recensie las van Renze Klamer op Managementboek. En eigenlijk was hij ‘spot on’ en kunnen we dit niet beter verwoorden. Renze zegt [cit]:

‘Het is indrukwekkend; 480 pagina’s, heel veel stof, heel veel leeswerk en heel veel denkwerk. Alles over het brein. Nou ja, alles? Dat weet ik niet want ik heb er geen verstand van. Ik weet eigenlijk niks van mijn brein. En na dit boek gelezen te hebben weet ik iets meer. Maar of het volledig is? En dat is precies de belangrijkste kritiek op dit boek. Het boek is een enorme stapeling van kennis. Swaab lijkt wel een beetje op die verre neef op een verjaardagsfeestje of die onbekende consultant op een zakelijke netwerkborrel die in eerste instantie een heel erg interessant verhaal vertelt en je helemaal geboeid laat luisteren naar zijn theorieën, uitvindingen en gedachten. Je kunt er letterlijk geen speld tussen krijgen. Maar na een tijdje begin je toch wel erg te verlangen naar het einde (we hebben inmiddels geboorte, tienerleeftijd en jonge volwassenheid gehad en je weet dat je nog een half leven door moet). Kan iemand a.j.b. een drankje brengen?’

Dus leg je het boek even weg. Om het toch maar weer op te pakken. En alsof je niet bent weggeweest gaat de neef verder met zijn eindeloze verhaal.

Natuurlijk is het een goed geschreven boek. Natuurlijk is het intrigerend. Soms geniaal. Het lijkt alsof het is opgebouwd uit losse onderdelen. En sommige hoofdstukken zijn wel heel erg vergelijkbaar met vorige. Overigens, dat moet gezegd, er wordt wel doorgegaan. Maar door de herhaling lijkt Swaab dan veel op een oude professor die zijn punt wil maken’.

En juist dat was ook ons gevoel. Teveel meningen, statements, Latijnse benamingen en vooral het gevoel dat de oude eigenwijze, narcistische professor koste wat kost een punt moet maken. Over onderzoek, over geloof, over opvoeding. Zo vaak, dat het vervelend wordt. We hadden graag meer afbeeldingen gezien over de specifieke onderdelen van onze hersenen en minder Latijnse benamingen. Hiermee blijft het zweven tussen wetenschap, pseudo wetenschap of gewoon een leerzame opinie.

Maar gelukkig vinden we het onderwerp zo boeiend, maken de casuistieken het interessant genoeg om door te lezen en heeft Swaab zoveel autoriteit op het onderwerp dat we de 500 pagina’s getrotseerd hebben.

Hoe haakt het boek in op onze filosofie

Meestal proberen we in te haken op standaard leiderschapseigenschappen via de boeken die we lezen. De terugkerende lezer zal zien dat we veel ophangen aan evolutionaire psychologie en op deze manier proberen we een verklaring te vinden voor ons gedrag. Gedrag van leiders en managers maar natuurlijk ook van zij die leiding ontvangen. Maar deze elementen kunnen we niet direct concreet maken vanuit dit boek. We zien ‘wij zijn ons brein’ meer als een start, een basis om te begrijpen hoe onze hersenen werken en welke voorbeelden we hierbij kunnen geven. Maar dit slaat meer op de startende psychiater die wil begrijpen hoe onze hersenen en gedrag exact werken, dan wij als ambitieuze trainers, interim managers en consultants op het gebied van leiderschap, teamwork en performance improvement.